Wat er met betrekking tot Schiphol ook allemaal gebeurt – strategische rekenfoutjes, leugens, onethische bedrijfsvoering, bijna ongelukken, misleiding van de Tweede Kamer – één luchtvaartorganisatie blijft altijd buiten schot. Het is een organisatie die een spil vormt in het afwentelen van de schade die de luchtvaartsector als geheel veroorzaakt op de samenleving. Ik heb het over de LVNL, de Luchtverkeerleiding Nederland. Een schimmige organisatie – voor de buitenwereld dan – die zich altijd verschuilt achter andere organisaties – achter Schiphol, achter de directie Luchtvaart van het ministerie van Verkeer en Waterstaat, achter de luchtvaartmaatschappijen, achter de piloten.

De luchtverkeersleider die gemakshalve op zondagochtend om zeven uur een widebody-toestel met vol motorvermogen op enkele honderden meters over het oude centrum van Amsterdam loodst en daarmee vele tienduizenden mensen wekt, kan erop rekenen dat de sector zijn anonimiteit waarborgt alsof het een risicovolle militaire operatie aangaat. En in de anonimiteit heb je geen verantwoordelijkheid en kun je lekker ongestraft aanrotzooien en je je beroepen op regeltjes en procedures, zelfs als je die zelf hebt opgesteld.

Waarom is de LVNL zo’n schimmige organisatie? Het is toch een semigeprivatiseerde overheidsorganisatie met een monopoliepositie die uitsluitend moet zorgen dat vliegtuigen tijdens het landen en stijgen niet tegen elkaar opknallen? Niets bijzonders in een technisch geavanceerd tijdperk waarin dit soort werk grotendeels door computers kan worden gedaan.

Maar luchtverkeersleiders zien zichzelf – net als piloten – als een elite die zich letterlijk ver verheven voelt boven de rest van de samenleving en er daarom ook helemaal geen rekening mee hoeft te houden. Integendeel, net zoals de andere tassendragers van de luchtvaartsector – met name de medewerkers van de directie Luchtvaart die geen gelegenheid en geen middel onbenut laten om de luchtvaartsector van dienst te zijn – ziet de LVNL het als zijn heilige taak om zoveel mogelijk luchtvaartcapaciteit op Schiphol te creëren. Daarbij laat de organisatie zich nergens door weerhouden, niet door ethische overwegingen, niet door praktische overwegingen, niet door afspraken met de minister. Met de samenleving heeft de luchtverkeersleiding niets te maken, als de vliegtuigen maar kunnen vliegen.

Het is een organisatie die van niets of niemand tegenspel krijgt, die iedere piloot, iedere luchtvaartmaatschappij op zijn wenken bedient zonder voor de gevolgen daarvan in de samenleving verantwoordelijk gesteld te worden. De LVNL is een organisatie waarmee dus eigenlijk niets mis kan gaan. Toch verdient de directeur ervan ruim zeshonderdduizend euro per jaar. Hij hoeft niets te kunnen en wordt beloond met een salaris dat zo’n drie keer hoger is dan dat van de minister die verantwoordelijk is voor al het maatschappelijke falen van zijn organisatie.

Iedereen die ziet hoe de vliegtuigen zonder enige noodzaak laag over de dichtstbevolkte gebieden van de randstad vliegen, weet ook dat de man inderdaad niets kan. Hij is kortom een waardig lid van de luchtvaartsector, de branche van het gemakkelijk geld verdienen over de rug van de omwonenden en het milieu.

Arnan Oberski
www.vliegoverlast.nl