BUENOS AIRES - Argentijnse rechters doen woensdag uitspraak in een zaak over 'vluchten des doods' uit de tijd van de militaire dictatuur (1976-1983). In het vijf jaar durende ‘megaproces’ staan nu 54 mensen, onder wie de in Argentinië geboren Nederlandse piloot Julio Poch, terecht.
Ze staan terecht wegens betrokkenheid bij moorden op vermeende linkse extremisten, uitgevoerd vanuit de Mechanische School van de Marine (ESMA) in Buenos Aires. De aanklagers eisen levenslang tegen onder anderen de ex-Transaviapiloot. Zijn advocaat Geert-Jan Knoops noemt dat "onbegrijpelijk” omdat er zijns inziens geen enkel aantoonbaar bewijs voor is aangevoerd.
Poch zei na zijn aanhouding in Valencia in 2009 zijn onschuld aan te tonen. Maar dat is "in de Argentijnse goelag” niet makkelijk, betoogde een vooraanstaand Argentijns jurist, Horacio Lynch, eerder in de krant La Nación. De processen over de militaire dictatuur worden sinds de linkse regering van Néstor Kirchner (2003-2007) soms "met perverse wraakzucht” gevoerd, aldus Lynch. Velen verdwijnen in de ‘goelag’ na volstrekt niet aangetoonde beschuldigingen eindeloos achter de tralies.
Het is al het derde proces rond de ESMA, maar de omvang is nu met tientallen beklaagden grotesk. Toch verzekerde een woordvoerder van justitie dat de rechters, die vanaf circa 17.00 uur onze tijd hun vonnis openbaren, aan ruim vier uur genoeg zullen hebben, circa 4,5 minuten per beklaagde.
In de ESMA werden destijds gevangenen gemarteld en tenslotte gedrogeerd in een vliegtuig gestopt en boven zee gedropt. Met vliegtuigen zoals de Short Skycan ofwel de ‘vliegende schoenendoos’, verdwenen met deze ‘dodenvluchten’ mogelijk meer dan 1500 slachtoffers in zee. Poch was destijds straaljagerpiloot bij de Argentijnse marine en heeft aangevoerd op geen enkele manier betrokken te zijn geweest bij de vluchten. Die toestellen had hij naar eigen zeggen ook helemaal niet kunnen besturen. Volgens de aanklagers kon hij dat wel.
Bali
De voornaamste reden dat Poch in de belangstelling kwam van linkse activisten en van een Argentijnse onderzoeksrechter, is een in alcohol gedrenkt gesprek in een café op Bali in 2003. Daar verdedigde de inmiddels 75-jarige Argentijnse Nederlander uit de omgeving van Alkmaar tegenover collega’s de strijd van het militaire regime in zijn vaderland. Twee Nederlandse collega’s stelden vervolgens dat hij deelname aan dodenvluchten had bekend.
De Nederlandse justitie vond het echter een verhaal van ‘horen zeggen’ en er was toch geen uitleveringsverdrag met Argentinië. Maar jaren later werd de piloot op zijn laatste feestelijke vlucht voor zijn pensioen bij Transavia in september 2009 uit het vliegtuig gehaald in Spanje, dat wel een uitleveringsverdrag heeft.
