DEN HAAG - Het kabinet gaat geen juridische stappen ondernemen tegen KLM, in het conflict over het niet naleven van de voorwaarden door de luchtvaartmaatschappij van het steunpakket in coronatijd. Op advies van twee externe juridisch adviseurs, onder wie de landsadvocaat, heeft het kabinet daartoe besloten. Volgens deze adviseurs heeft een rechtszaak geen "reële kans van slagen". "Deze conclusie valt zwaar en is onbevredigend", schrijft demissionair minister Sigrid Kaag (Financiën) aan de Tweede Kamer.
Vooral omdat uit rapportages van de staatsagent Jeroen Kremers blijkt dat KLM een deel van de voorwaarden niet heeft nageleefd, schrijft Kaag. Kremers was door het kabinet aangewezen om toe te zien op naleving van de gemaakte afspraken.
KLM kreeg in 2020 financiële hulp toen het mondiale vliegverkeer bijna stillag door de coronapandemie. Een groep banken gaf een noodkrediet, waarvoor de overheid garant stond. In ruil daarvoor moest KLM beloven de kosten structureel te verlagen, onder meer door een loonoffer van het personeel.
In verschillende rapportages, ook in zijn laatste, concludeert de staatsagent dat het bedrijf verschillende afspraken niet nakomt. Kremers gaf Kaag in zijn laatste rapportage in overweging om via de rechter KLM alsnog te dwingen tot naleving van de afspraken. Na het bekijken van diverse mogelijkheden door de twee juristen, lijkt dit niet haalbaar.
Een rechtszaak aanspannen omdat KLM de afspraak niet is nagekomen om structureel kosten te besparen, heeft een "geringe kans van slagen", zeggen de juristen. De tekst van de gesloten overeenkomst tussen de Staat en KLM is daarvoor niet precies genoeg. Een tweede reden waarom een rechtszaak weinig kans van slagen heeft, is dat KLM de lening inmiddels heeft terugbetaald. De andere juridisch adviseur vindt echter dat de Staat nog steeds rechten jegens KLM heeft over de periode voordat er was afgelost.
Dat de Staat afziet van een rechtszaak betekent niet dat de lucht geklaard is tussen beide partijen, blijkt uit de brief van Kaag. "Het niet nakomen van de afspraken met de Staat heeft ontegenzeggelijk afbreuk gedaan aan de maatschappelijke positie van KLM en draagt niet bij aan draagvlak voor het verstrekken van steun aan individuele bedrijven in de toekomst", schrijft ze. Daarnaast blijft het kabinet met KLM in gesprek over kostenvermindering en de noodzaak tot optreden tegen belastingontwijking door vliegend personeel.
Reactie KLM
KLM, dat het niet eens was met het oordeel van de staatsagent, reageert als volgt op het besluit van Kaag: “Zonder de overheid had KLM de coronacrisis niet overleefd. Wij zijn Nederland hier heel dankbaar voor. In ongekende omstandigheden hebben we afspraken gemaakt gericht op het behouden van de bereikbaarheid van Nederland en het voortbestaan van KLM. Dat is gelukt.”
De luchtvaartmaatschappij vervolgt: “Nederlanders kunnen rechtstreeks naar 160 bestemmingen wereldwijd vliegen en KLM schrijft weer zwarte cijfers. De leningen zijn in juni 2022 terugbetaald. We blijven scherp op de structurele kosten letten en gaan door met de verduurzaming van KLM, zodat de concurrentiepositie van KLM blijft behouden.”
Een van de staatssteunvoorwaarden was het beëindigen van het faciliteren van mogelijke belastingontwijking. KLM geeft aan dat zij nog steeds van plan is om te regelen dat personeel dat in het buitenland woont een vergoeding gaat betalen voor woon-werkverkeer. Ook wil de luchtvaartmaatschappij doorgaan met plannen om de kosten structureel te verlagen.
