Treinreizigers arriveerden vorig jaar vaker te laat op hun bestemming, zo heeft de NS becijferd. Wel lukte het de spoorvervoerder nipt om aan een belangrijke stiptheidseis van de overheid te voldoen. De NS maakte dit woensdag bekend bij de presentatie van de jaarcijfers. Daaruit bleek ook dat het staatsbedrijf voor het vijfde jaar op rij verlies heeft gemaakt. De reizigersgroei valt tegen, terwijl de kosten oplopen.
Afgelopen jaar kwam 89,4 procent van de reizigers op tijd op hun bestemming. Op tijd betekent dat een treinreis minder dan vijf minuten vertraging heeft. In 2023 was de punctualiteit beter met een score van 89,7 procent. Maar de afspraak met de overheid was dat vorig jaar 88,9 procent van de treinreizen op tijd moest aankomen.
Ook voldeed de NS met een score van 94,6 procent aan de gestelde eis voor de zitplaatskans in de spits. Die kans was niettemin iets kleiner dan in 2023.
NS-topman Wouter Koolmees wijst in een toelichting op de slechtere cijfers naar het "recordaantal werkzaamheden" op het spoor van vorig jaar. Er waren niet alleen meer werkzaamheden, deze vonden ook vaker overdag en buiten de vakantieperiodes plaats.
Wel slaagde de NS erin om verbeteringen door te voeren, waardoor volgens het bedrijf gedurende het jaar meer treinen op tijd gingen rijden. Langdurige snelheidsbeperkingen werden verwerkt in de dienstregeling. Ook vond er "slim onderhoud en reparatie" plaats aan treinen, waardoor er voldoende treinen konden rijden.
De onderneming waarschuwde eerder nog voor "een pittig najaar", maar volgens de NS viel het uiteindelijk mee. Het bedrijf had ook weinig last van overlast door herfstweer. In december kondigde de NS daarom al aan te verwachten aan de belangrijke stiptheidseis van de overheid te kunnen voldoen.
De hogesnelheidslijn (hsl) bleef wel een groot probleem. Daar kwam uiteindelijk 69 procent van de treinreizen op tijd aan, terwijl de afspraak met de overheid was dat 82,1 procent van de treinen op tijd moet zijn. In 2023 was het 73,6 procent.
Door constructiefouten in spoorviaducten had de NS met de HSL het gehele jaar veel last van opgelegde snelheidsbeperkingen. Sinds begin december mogen treinen weer 120 kilometer per uur rijden. Maar dat is nog altijd minder dan de gewenste oorspronkelijke 200 kilometer per uur voor de binnenlandse treinen en 300 kilometer per uur voor internationale treinen. De NS verwacht dat de ondermaatse HSL-prestaties ook dit jaar zullen aanhouden.
Vijfde jaar op rij verlies
De NS maakte woensdag ook bekend dat het vorig jaar voor het vijfde jaar op rij verlies heeft gedraaid. De spoorvervoerder houdt last van sterk stijgende kosten en verwacht dat het aantal reizigers niet eerder dan in 2030 terug op het oude niveau van 2019 zal zijn. Ook werkzaamheden aan het spoor raakten het bedrijf in de portemonnee. Mensen nemen dan minder de trein en de NS is veel geld kwijt aan bijvoorbeeld vervangend vervoer.
Wanneer puur naar de bedrijfsvoering wordt gekeken en eenmalige boekhoudkundige posten niet worden meegenomen, bedroeg het verlies 141 miljoen euro. Een jaar eerder ging het nog om 187 miljoen euro verlies. Er kwam vorig jaar meer geld binnen uit de verkoop van treinkaartjes en het uitbaten van de stations. Maar de kosten gingen ook hard omhoog en de reizigersgroei viel met een plus van 4,3 procent tegen.
"Ondanks al onze inspanningen is het financieel resultaat onvoldoende voor een financieel gezond NS", stelde topman Koolmees bij de presentatie van de jaarcijfers. "Zo betaalde NS vorig jaar alleen al 533 miljoen euro aan het ministerie en ProRail om überhaupt op het spoor te mogen rijden, een stijging van 15 procent en 70 miljoen euro meer dan over 2023."
De kosten voor het regelen van vervangend vervoer bedroegen volgens hem 23 miljoen euro. Door de vele vertragingen heeft de spoorvervoerder ook veel treinreizigers moeten compenseren. De NS kende vorig jaar 335.849 keer een claim toe voor geld terug bij vertraging. Dat waren er bijna 50.000 meer dan in 2023. Het compensatiebedrag liep op van 3,1 miljoen naar 3,6 miljoen euro.
Eerder vreesde de NS de prijzen van treinkaartjes flink te moeten verhogen om de slechte cijfers te compenseren. Tickets zouden daardoor meer dan 12 procent duurder worden. Maar het kabinet schoot te hulp, waardoor kaartjes uiteindelijk dik 6 procent in prijs omhooggingen. De NS zegt nog met de overheid in gesprek te zijn over een structurele oplossing om te voorkomen dat er straks alsnog een flinke prijsverhoging volgt.
"Goed openbaar vervoer is kostbaar", merkte Koolmees ook op. Hij benadrukte verder dat de NS zich blijft inspannen om de kosten te verlagen. De onderneming kondigde in augustus aan vijfhonderd kantoorbanen te schrappen. "Daarnaast willen we de opbrengsten verhogen door meer reizigers aan te trekken met kortingen voor reizen in de daluren." De NS heeft zich ten doel gesteld vanaf 2027 weer een positief resultaat in de boeken te zetten.
