SCHIPHOL - Dat Camiel Eurlings is vertrokken als KLM-topman komt voor de vakbonden bij de luchtvaartmaatschappij niet als een grote verrassing. Maar het moment waarop roept vragen op bij vakbondsbestuurders, blijkt uit een rondgang van Luchtvaartnieuws.nl bij een aantal vakbonden. "Eurlings was onzichtbaar", zo klinkt het, "maar dat het zo snel zou gebeuren is toch wel een verrassing." De ervaren KLM'er en luchtvaartman Pieter Elbers wordt gezien als een goede vervanger van de vertrokken Eurlings, die kon bogen op slechts enkele jaren luchtvaartervaring.
Voor Ingrid Brama, bestuurder van de Vakbond van Nederlands Cabinepersoneel (VNC), kwam het vertrek van Eurlings onverwacht. "We dachten dat hij in ieder geval zijn benoemingstermijn, dat liep tot april, zou uitdienen." Volgens Brama zorgt het vertrek van Eurlings voor onrust. "Het is afwachten of met het vertrek van Eurlings de zaken beter geregeld zijn. Uiteindelijk is het wel een team dat leiding geeft aan de onderneming. Het is apart dat van een persoon de kop rolt, en de rest blijft zitten. Terwijl hij niet als enige bepaalde wat er gebeurde." Brama is vooral verbaasd dat Eurlings moet opstappen, terwijl in Frankrijk Alexandre de Juniac en Frederic Gagey - die meer nog dan Eurlings onder vuur liggen - vooralsnog gewoon aanblijven.
Staking
Volgens Brama is de VNC teleurgesteld in wat Eurlings in zijn korte periode als KLM-topman voor elkaar heeft gekregen. "Eurlings was veel met 'blij nieuws' in de media, maar bij serieuzere zaken bleef hij op de achtergrond. Hij is een politicus die graag met oneliners en goed nieuws naar buiten komt. Wij hadden gehoopt dat hij zijn invloed in de Haagse en Brusselse politiek meer had aangewend om te lobbyen. Dat is er eigenlijk niet uitgekomen. Bijvoorbeeld vorig jaar met de aanscherping van de werk- en rusttijdenregeling voor het vliegend personeel. Wij hebben Eurlings daarvoor niet in Brussel gezien. En ook tijdens de staking van Air France-piloten zei hij in eerste instantie dat het een zaak van de Franse bonden was. Uiteindelijk heeft hij wel gezegd dat de schade niet voor rekening van KLM komt. Hier moeten we sterk bezuinigen terwijl in Frankrijk het geld met bakken tegelijk door de achterdeur naar buiten gaat. Hoe hij dat inhoudelijk zou voorkomen was niet duidelijk. We moeten nu zien of Elbers dat kan en wil voorkomen."
Over de opvolger van Eurlings kan Brama nog niet veel zeggen. "In onderhandelingen heeft de VNC nog niet veel met hem te maken gehad. Maar KLM heeft ons gezegd dat we zo spoedig mogelijk kennis kunnen maken met Elbers, zodat we erachter kunnen komen welk beleid hij gaat uitzetten. Volgende maand al beginnen de CAO-onderhandelingen. Met Elbers zou het anders kunnen gaan dan met Eurlings, die vasthield aan het principe van 'keeping the family together'. We moeten afwachten of er een hardere lijn gevoerd gaat worden, dat is nu te vroeg om te zeggen."
Hoger KLM-personeel
Bob van der Wal, voorzitter van de Vereniging van Hoger KLM Personeel (VHKP), zag het plotselinge vertrek van Eurlings niet aankomen. Of het vertrek van de Limburger in het belang is van KLM vindt Van der Wal op dit moment moeilijk te beoordelen. "Ik heb niet het hele overzicht." Wel is hij te spreken over de benoeming van Pieter Elbers als opvolger van Eurlings. "Daar staan wij achter. Wij kennen hem al jaren, en hij staat bekend om zijn daadkracht. Hij heeft goede competenties om op dit niveau leiding te geven aan het bedrijf." Een pre van Elbers is zijn jarenlange ervaring in de luchtvaartsector, iets waar het Eurlings aan ontbrak. "Ik denk dat dat helpt. Er speelt een aantal grote dilemma's en het is een voordeel dat degene die de leiding heeft al op de hoogte is van die dilemma's en ze kan doorzien, los van de keuzes die worden gemaakt. Het is een feit dat Eurlings substantieel korter verbonden is geweest aan KLM, en eigenlijk niet de tijd heeft gekregen om daarop in te werken."
De dilemma's waar Van der Wal op doelt zijn de groei van low cost carriers en de airlines uit de Golfregio, de wereldpolitiek en -economie, de uitbraak van het ebolavirus, de samenwerking met Air France en - zoals altijd - het laag houden van de kostenstructuur. Met speciale aandacht voor brandstofkosten, contracten met leveranciers en personeelskosten. "Deze onderwerpen zitten bij Elbers in het DNA. Het lijkt mij waarschijnlijk dat de KLM een nieuw hoofdstuk gaat schrijven."
Technici
De Nederlandse Vereniging van Luchtvaart Technici vertegenwoordigt een flink deel van het technisch personeel van KLM. Voorzitter Ron Scherft meldt dat hij het vertrek van Eurlings zag aankomen. "Het zat al niet zo lekker binnen het bedrijf, Eurlings was onzichtbaar. Hij kwam weleens langs, maar dat was allemaal show. Maar dat het zo snel zou gebeuren was toch wel een verrassing." Hoewel er over de precieze reden van het vertrek van Eurlings niets naar buiten is gebracht, vermoedt Scherft dat de Raad van Commissarissen hem heeft gevraagd op te stappen. "De situatie binnen Air France-KLM is niet florissant, dan moeten er koppen rollen. En de nieuwste kop moet er dan af."
Ook Scherft is positief over de vervanger van Eurlings. "Pieter Elbers is een luchtvaartman. Die kent het bedrijf en de industrie van haver tot gort. Ik denk dat we daar geen verkeerde aan hebben. Wat hij gaat doen moeten we nog afwachten, maar ik denk dat Elbers wel de juiste persoon is. Ik vermoed ook dat hij het bedrijf feitelijk al een tijd runde. Hij runde als COO de operatie, en dat is het belangrijkste deel van het bedrijf."
Scherft denk niet dat de wijziging in de KLM-top van invloed zal zijn op de aanstaande CAO-onderhandelingen. "Wij gaan vragen wat we vragen willen. En het is altijd maar de vraag of je krijgt wat je vraagt. Of je dan met Eurlings of Elbers te maken hebt, maakt weinig uit."
VNV
Pilotenvakbond VNV wil niet publiekelijk reageren op het vertrek van Eurlings. De VNV meldt het vertrek van de topman te zien als een interne aangelegenheid van het bedrijf. "Wel vertrouwt de VNV op een constructieve samenwerking met Pieter Elbers en feliciteert hem met zijn aanstelling", voegt de pilotenbond eraan toe. Eerder deze maand liet VNV-president Steven Verhagen nog via Twitter weten verbaasd te zijn over de kritiek die Eurlings over zich heen kreeg. "De basis van alle ellende zit bij de CEO van Air France-KLM in Parijs", twitterde Verhagen, verwijzend naar topman Alexandre de Juniac.