We zitten aan een bartafel in de koffiecorner van het bemanningscentrum op het vliegveld van Istanbul. Het is middernacht, de ene collega drinkt een dubbele espresso, de andere, naar Turkse traditie, lurkt aan een kopje sterke zwarte thee. Zoals altijd peilen we de fysieke toestand van elkaar door te vragen hoe goed en of men wel heeft geslapen voor de nachtvlucht. Het is de graadmeter van ieders fitheid. Het is een trigger voor extra waakzaamheid als een lid van de bemanning erkent dat hij of zij helemaal niet heeft kunnen slapen, om wat voor reden dan ook.
Het was mij wel gelukt en dat is geen toeval. Ooit was dat vaak wel zo. Dat wispelturige van ‘gaat het me lukken even de oogjes dicht te doen (of niet)’ was vaak een reden dat je je er juist wél druk om maakte. Waardoor je zo soms zo behept kon zijn met moeten slapen dat het van geen kanten lukte.
Een jaar of wat geleden heb ik hier al eens een stukje aan gewijd. Nu maak ik nog eens de balans op en ik kan wel zeggen dat het investeren in een cursus 'slapen' een van mijn betere beslissingen is geweest.
Om precies te zijn, het was geen cursus slapen, het was een cursus autogene training. Het toepassen van de opgedane kennis heeft tot gevolg dat je zover ontspant dat je er van in slaap valt. Het is een beetje uit de mode geraakt, het is geen mindfulness, verre van dat. Het is een verbluffend simpele ontspanningstechniek die het gemaal in je grijze massa tot zo'n laag pitje terug brengt dat je melatonine productie de overhand krijgt en je onder zeil gaat. Ook midden op de dag.
Na zo'n vijf jaar deze techniek consequent toe te passen is deze mij zo eigen geworden dat, wanneer ik er mee begin, het is alsof geest en lichaam de situatie herkennen en het melatoninefabriekje in je hoofd gelijk aan de slag gaat. Zonder vaak ook maar de hele oefening af te hoeven werken.
De wetenschap dat het altijd werkt geeft je zoveel rust dat je je niet meer druk maakt om 'ik moet slapen.' Het lukt gewoon, dus geen zorgen. De heel enkele keer dat het niet lukte was er een verklaarbare oorzaak. Ik had iets gegeten of gedronken wat teveel stimuleerde, of ik had net wat te lang in de zon gelegen, een beetje aan de kook zeg maar.
Funest is bijvoorbeeld Chinees eten vol met V-tsin waar je lichaamstemperatuur van oploopt en je hart gaat rossen als een wilde. Simpel recht toe rechtaan eten, gewone Hollandse kost, dat werkt het beste.
Sinds een paar maanden maak ik gebruik van de app Blendle, waar elke dag een verse verzameling nieuwsartikelen uit kranten en weekbladen is te vinden. Het valt me op hoe vaak er in al die media geschreven wordt over de kwaliteit van slaap en wat je moet doen om de ideale condities te scheppen om in slaap te komen. Maar men heeft het in die artikelen nooit over wat als je dat allemaal gedaan hebt en het niet lukt.
Dat is jammer, want mensen zullen - vermoed ik- in zo'n geval vaak grijpen naar chemische hulpmiddelen als een Temazepammetje. Dat is ook niet erg als je het een enkele keer doet, als je een baan hebt van negen tot vijf, maandag tot vrijdag. Ik weet niet of het zo'n goede optie is voor mensen werkend in de luchtvaart (of een ziekenhuis, scheepvaart of ander ongeregeld werk) om steeds naar een pil te grijpen als slapen niet lukt. Het maakt je onnodig afhankelijk.
Dus, voor mij geen dufmakende pillen maar een simpele truc, een puur natuur, doeltreffend middel om aan mijn rust te komen. Of je nou in de cockpit je baan uitoefent of in de bagagekelder in het holst van de nacht, vliegtuigen dispatched of ze schoonmaakt, er is niets zo lekker en belangrijk als uitgerust aan de slag te gaan.
Herman Mateboer
[email protected]
