Op vluchten naar het vasteland van China zijn al maatregelen van kracht. Zo draagt al het cabinepersoneel FFP2-mondmaskers, terwijl tijdens het serveren van maaltijden en bij de ontvangst van passagiers op de grond ook oogbeschermers worden gedragen. Aan boord moeten passagiers verplicht een mondkapje dragen. “Deze maatregelen zijn voorgeschreven door de Chinese autoriteiten. Ik kan mij voorstellen dat ze ook gaan gelden voor de terugvlucht vanuit China”, aldus de woordvoerder. KLM besluit hierover in overleg met de eigen gezondheidsdienst en het RIVM.

Gevraagd naar welke aanvullende maatregelen verder worden overwogen, antwoordt de woordvoerder: “Dan moet je denken aan wat we tijdens corona deden, zoals het beperken van contactmomenten aan boord.” Cabinepersoneel zal mogelijk dus minder tijd besteden aan het serveren van maaltijden en drankjes.

Door het snel stijgende aantal coronabesmettingen in China zijn er zorgen bij personeel of bestaande maatregelen wel voldoende zijn. Vakbonden De Unie en FNV meldden maandag dat zij signalen krijgen van KLM’ers, die zich onprettig en onveilig voelen op vluchten van en naar China. VNC heeft KLM gevraagd om cabinepersoneel te beschermen, onder meer door de service en contactmomenten aan boord te beperken. Ook zou er op elk toestel een toilet exclusief voor personeel moeten worden gereserveerd.

Personeel met een kwetsbare gezondheid of familieleden met een kwetsbare gezondheid zou moeten worden vrijgesteld van vluchten van en naar China. Een woordvoerder van De Unie zegt geen gevallen te kennen van personeel dat werk heeft geweigerd. Volgens een KLM-woordvoerder is weigeren ook niet aan de orde: “In principe word je gewoon ingedeeld. Wie niet naar een bepaalde bestemming wil of kan vliegen, overlegt dat met zijn of haar manager. Dit geldt voor alle bestemmingen, dus ook voor China.”

Een woordvoerder van Schiphol zegt dat er bij de luchthavendirectie geen signalen binnenkomen van personeel dat zich onveilig voelt: "We hebben voldoende mondmaskers en een ieder die in een druk gebied aan het werk is kan deze bij aanvang van de dienst desgewenst meenemen."

Herkomst virus niet na te gaan
Steeds meer landen in Europa stellen een PCR-test voor reizigers uit China verplicht, waaronder Italië, Spanje en Frankrijk. Nederland heeft geen testplicht, omdat hiervoor volgens het kabinet geen wettelijke basis is. Dit kan veranderen als de gezondheidssituatie in China verslechtert.

Wel deelt de GGD Kennemerland vanaf woensdagochtend aan de gate op Schiphol sneltests uit aan reizigers, die rechtstreeks uit China komen en in Nederland verblijven. Dat gebeurt een dag eerder dan gepland. Omdat niet is na te gaan of reizigers de test doen en omdat zij de uitslag niet hoeven te melden, is volgens een woordvoerder van het ministerie van VWS niet na te gaan of het aantal gevallen van corona in ons land toeneemt doordat reizigers uit China dit meebrengen. Reizigers uit China op doorreis krijgen geen sneltest. Hoe zij worden getest is aan het land van bestemming, zegt de GGD Kennemerland. De dienst gaat de sneltests in elk geval tot half januari uitdelen, maar dit kan worden verlengd tot eind januari. Andere maatregelen zijn op Schiphol niet van kracht, zo meldt de luchthaven.

Op verzoek van minister Kuipers van Volksgezondheid heeft het RIVM het onderzoek naar de aanwezigheid van het coronavirus in het rioolwater op Schiphol geïntensiveerd. Hieruit is wel af te lezen of er meer of minder corona op de luchthaven is, maar zijn geen conclusies mogelijk over de herkomst van het virus, aldus een woordvoerder van het RIVM. Wel zijn varianten van het virus te herkennen, maar ook dat zegt weinig: de variant die op dit moment veel zieken maakt in China is dezelfde die in Europa rondgaat.

Overleg lidstaten
Een speciale commissie van de Europese Unie komt woensdag bijeen om over de situatie rond China te praten. Landen buiten Europa, waaronder de Verenigde Staten, Canada, Australië, Japan, en Maleisië, stellen ook een test verplicht voor reizigers uit de Volksrepubliek China. De Chinese regering noemt de maatregelen voor haar landgenoten onacceptabel.

De maatregel oogst niet alleen kritiek bij de Chinese regering, maar ook diverse gezondheidsexperts betwijfelen het nut van tests. Het Europees Centrum voor Ziektebestrijding en -Preventie herhaalt vandaag in een persbericht dat er geen reden is voor zorg. De hogere bescherming tegen corona onder Europese burgers maakt de kans klein dat zij door infecties vanuit China ziek worden. Bovendien is in veel landen op dit moment sprake van een hoger aantal besmettingen.

IATA, de vereniging van luchtvaartmaatschappijen, uitte op oudejaarsdag al haar zorgen en verbazing over de afkondiging van maatregelen in verschillende landen. Als er volgens IATA iets van de vorige coronacrises valt te leren, dan is het dat regeringen maatregelen onderling veel beter moeten afstemmen en zich moeten baseren op wat wetenschappelijk is bewezen. Als er al tot maatregelen wordt besloten, dan moeten die proportioneel en tijdelijk zijn.