De steekproef werd gehouden onder een groep van 1.750 Nederlanders (18-75 jaar).

Volgens de onderzoekers van onderzoeksbureau Motivaction is deze dalende trend er al sinds 2018. Sinds de coronacrisis (2020) zijn er ook meer voorstanders van krimp dan van groei van de luchtvaart. Dit jaar (2022) vindt de helft dat er minder gevlogen moet worden in Nederland dan we pre-corona gewend waren. Een kwart wil dat het volume gelijk blijft. De behoefte aan krimp betreft vooral Schiphol en in mindere mate de regionale luchthavens van nationale betekenis.

Topprioriteit
Veiligheid, ecologie en de gezondheid van omwonenden worden gezien als de topprioriteiten voor de luchtvaart. Economische waarden en reisgemak zijn minder belangrijk. Verder kunnen beleidsmaatregelen die de luchtvaart verduurzamen, rekenen op brede steun, zeker als Nederlanders daar zelf niet direct financieel voor opdraaien.

Minder mensen - maar nog steeds de helft - zijn voor een beperking van de toegestane CO2-uitstoot per vliegveld. Verder was er in 2022 meer steun voor verplaatsing van vluchten naar regionale luchthavens, mogelijk ingegeven door de operationele problemen waar Schiphol de afgelopen maanden mee kampte.

Ook groeit sinds 2018 langzaam de steun voor maatregelen die de trein aantrekkelijker maken als alternatief voor korte vluchten. De operationele problemen op luchthavens waren afgelopen jaar ook vaak een motief om zelf niet te vliegen. Ook zouden drie op de tien vliegreizigers overwegen uit te wijken naar luchthavens in buurlanden als die comfortabeler zijn.

Minder privé-vluchten
Vliegreizigers verwachten post-corona minder privé te blijven vliegen dan voor de coronapandemie. Circa vier op de tien zijn ook bereid om minder vaak een vliegreis te maken dan zij gewend waren en vaker vakanties in eigen land te houden. De bereidheid vaker vakantie in eigen land te houden, neemt de afgelopen jaren steeds verder toe. Ondanks dat vliegreizigers verwachten (privé) minder te blijven vliegen, stijgt de intentie om komend jaar te vliegen wel weer.

Zakelijk vervoer
Ook zakelijke reizigers verwachten post-corona minder te blijven vliegen, hoewel het aandeel dat juist meer verwacht te gaan vliegen wel is toegenomen ten opzichte van 2021, zo blijkt uit het onderzoek. Nederlanders die in een straal van 10 kilometer van een vliegroute of vliegveld zeggen te wonen, ervaren daarvan meer geluidhinder dan van een snelweg, treinspoor of treinstation. Ongeveer een tiende van de omwonenden van een vliegveld of –route ervaart dit als onveilig.

Ondanks de dalende trend is de meerderheid van de Nederlanders positief over de luchtvaart, maar het aantal neemt af. Een meerderheid (71 procent) van de Nederlanders staat in 2022 in het algemeen positief tegenover de luchtvaart in Nederland. In 2021 waren meer mensen positief (79 procent). Sinds 2018 zien de onderzoekers een dalende trend in de waardering.

Het aantal vluchten van en naar Nederland is tijdens de coronacrisis gedaald. Inmiddels herstelt de luchtvaart zich weer, maar is het nog niet op het oude niveau. De helft (50 procent) van de Nederlanders vindt dat het aantal vluchten lager moet blijven dan het was voor de coronacrisis. Verder vindt 15 procent dat het volume moet kunnen toenemen en een kwart (26 procent) dat het gelijk moet blijven (9 procent heeft geen mening).

Vorig jaar waren er minder voorstanders van krimp (43 procent) en meer voor groei (19 procent). Het draagvlak voor groei of krimp schommelt de laatste drie jaren wat, maar sinds 2020 zijn er steeds meer voorstanders van krimp dan van groei.

Dit jaar is voor het eerst het draagvlak voor groei/krimp uitgevraagd per type luchthaven: Schiphol, regionale luchthavens in Nederland en luchthavens in omringende landen (Duitsland en België). Voor alle typen luchthavens willen meer mensen krimp dan groei. Dit geldt het meest voor Schiphol (52 procent wenst krimp) en het minst voor regionale luchthavens in Nederland (34 procent wenst krimp). Voorstanders voor deze krimp noemen uit zichzelf het vaakst milieuvervuiling als reden voor hun standpunt. Voorstanders voor groei noemen vooral het economisch belang als reden. Circa de helft vindt zakelijke vluchten en vluchten voor evenementen nu minder belangrijk dan voor de coronacrisis.

Zakelijke vluchten minder belangrijk
Net als in 2021 zeggen Nederlanders anders te zijn gaan kijken naar vluchten sinds de corona-uitbraak in maart 2020. Bijna de helft (46 procent) vindt zakelijke vluchten nu minder belangrijk dan voor corona.

Vluchten voor goederenvervoer en voor bezoek aan familie of vrienden worden door de helft nog even belangrijk gevonden als voor de coronacrisis, vakantievluchten door vier op de tien (40 procent).

Nederlanders vinden veel verschillende waarden belangrijk als het gaat om de luchtvaart. Aan veiligheid wordt nog altijd de meeste prioriteit toegekend, gevolgd door klimaat & milieu, gezondheid van omwonenden en natuur & landschap. Daarna volgen gezondheid van reizigers, het beperken van geluidshinder en een sterke economie. De minste prioriteit ligt bij comfort en betaalbaarheid voor reizigers.

Vliegtaks
Over de verhoging van de vliegtaks zijn de meningen verdeeld, maar er zijn meer voor- dan tegenstanders: 43 procent is (zeer) positief, 26 procent (zeer) negatief en 30 procent is neutraal. Ruim de helft (53 procent) is (zeer) positief over vliegen goedkoper maken voor reizigers die vliegen met stillere en zuinigere vliegtuigen. De steun voor deze maatregel is nu hoger dan vorig jaar (41 procent).

Een meerderheid is voorstander dat luchtvaartmaatschappijen worden verplicht tot schone, duurzame brandstoffen (71 procent) en voordelen te bieden aan luchtvaartmaatschappijen die verduurzamen (57 procent). Ook zijn de meesten positief over het stimuleren van de ontwikkeling van vliegtuigen met zuinigere motoren (78 procent), verduurzaming van de afhandeling op de grond (71 procent) en het ontwikkelen van elektrische en hybride vliegtuigen (65 procent).

Ruim de helft (55 procent) van de ondervraagden is voor een vermindering van het aantal toegestane nachtvluchten zodat omwonenden ‘s nachts minder geluidsoverlast hebben.

Trein
De onderzoekers zien groeiende steun voor het aantrekkelijker maken van de trein voor korte vliegafstanden. Driekwart (76 procent) van de Nederlanders staat er (zeer) positief tegenover om het gebruik van de trein aantrekkelijker te maken als alternatief voor korte vliegafstanden. Het draagvlak voor deze maatregel is sinds 2018 nog niet zo groot geweest. Ook is een meerderheid (60 procent) er voorstander van om korte vluchten minder aantrekkelijk te maken, bijvoorbeeld door ze duurder te maken.

Afbeelding (c) Motivaction

Luchtvaart is KLM
Uit het onderzoek blijkt verder dat luchtvaartmaatschappij KLM het vaakst spontaan geassocieerd wordt met luchtvaart, al zien de onderzoekers hier een dalende trend. De associatie met Schiphol staat stabiel op een tweede plek (48 procent). In 2022 zien de onderzoekers een stijging in het aantal mensen dat de luchtvaart associeert met drukte/wachttijden. Dit is zeer waarschijnlijk te wijten aan de vele berichten over (of eigen ervaring met) de drukte op luchthavens wegens de personeelstekorten/stakingen.