“Gefeliciteerd! Hier hebben jullie hard voor gewerkt!” De champagne wordt ontkurkt in vakblad Op de Bok van pilotenbond VNV. Het bestuur van de VNV is trots dat er na lange en moeizame onderhandelingen een CAO-principeakkoord ligt. Volgens dit akkoord ontvangen KLM vliegers in anderhalf jaar vier procent meer salaris en meer verlof.
Maar de VNV wordt door haar leden teruggefloten: de ledenraad van de VNV heeft de stekker uit dit CAO-principeakkoord getrokken door meer maatregelen tegen de hoge werkdruk te eisen, en dat notabene met terugwerkende kracht. Voor het eerste half jaar van 2018 wensen de leden van de VNV daarom een ordinaire zak geld om het leed te verzachten. Het bestuur van VNV wordt opgeroepen om het woord ‘werkonderbrekingen’ te gebruiken, om de urgentie bij KLM te laten zien. Laat dit nou net zijn waar Air France-KLM het meest bang voor is.
Langdurige en uitzichtloze stakingen zijn net zo Frans als brie en stokbrood. Het is niet voor niets dat Air France een stakingspost moet begroten om deze gigantische kosten te dekken. Alleen al in 2018 is er 400 miljoen euro weggestaakt. Vanaf 24 juni gaan de Franse piloten voor vier dagen de barricades op voor de begeerde loonsverhoging van 5,1% voor 2018. Tandenknarsend ziet KLM toe hoe de operationele winst van het concern verdampt.
Staken is hét machtsmiddel van de vakbond om pijn te doen en om de werkgever te dwingen tot redelijkheid. Dit gaat echter fout als onredelijkheid of onmogelijke eisen van de vakbond aanleiding zijn tot aanhoudende stakingen. Vanuit een verantwoordelijk management kan er niet altijd toegegeven worden aan de wensen van de vakbond en zo ontstaat een slepend conflict.
Stakingen in de luchtvaartsector gaan vrijwel altijd gepaard met gigantische kosten: Vliegtuigen produceren alleen zwarte cijfers in de lucht. Als dit niet het geval is blijven de torenhoge kosten over. Marges zijn bij de meeste luchtvaartmaatschappijen minimaal: In het eerste kwartaal was dit bij KLM slechts 2,5 procent en bij Air France -5 procent. Het is voor maatschappijen op eieren lopen om niet in het rood te schieten.
Dat het sentiment rondom Air France KLM vrij pessimistisch is, werd duidelijk door de duikvlucht van de beurskoers in de afgelopen weken. Door aanhoudende lage marges blijven structurele investeringen uit. De stijgende brandstofprijzen en de concurrentie van Low Cost Carriers en Golf maatschappijen maken de toekomst voor Air France KLM niet bepaald rooskleuriger.
In Nederland staan we bekend als polderaars. Bij conflicten worden vaak de kolen uit het vuur gehaald om snel constructief aan tafel te zitten. Pilotenvakbond VNV staat bekend als een machtig en redelijk orgaan dat niet om de kleinste details het werk neerlegt. Na het afschieten van het CAO-akkoord staan KLM en VNV loodrecht tegenover elkaar. Het is te hopen dat VNV na de staking bij Transavia in het begin van het jaar niet de Franse smaak te pakken begint te krijgen.
Vakbonden zijn essentieel bij de bescherming tegen arbeidsvoorwaardelijke uitwassen van het management. Om een luchtvaartmaatschappij in alle aspecten te laten floreren, dienen de belangen van aandeelhouders, personeel en klanten in een goede en faire balans te zijn. Door de onredelijke eisen van de Franse vakbondsleiders en de werkonderbrekingen daarna, en straks misschien ook wel bij KLM, wordt het perspectief voor Air France-KLM er niet beter op. Het Franse operationele management weigert voorlopig aan tafel te gaan aangezien er nog geen nieuwe leider is. Ook de vakbonden doen geen water in de wijn voor een oplossing.
Hartmans ‘Keeping The Family Together’ is weer relevant geworden: Staakt het staken om te zorgen dat Air France KLM blijft bestaan.
Stijn de Vreede
JOVD Hoofdbestuurder
Student Transport, Infrastructuur en Logistiek TU Delft
