DEN HAAG - De helft van alle zakelijke vliegreizen is korter dan duizend kilometer. Dat is een van de conclusies van een onderzoek van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) naar zakelijke vliegreizen onder de Nederlandse bevolking. Om zakelijke reizigers de trein in te krijgen is volgens het KiM nog niet zo eenvoudig.
Een weinig verrassende uitkomst van het onderzoek is dat Nederlanders vooral zakelijk vliegen naar het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Italië, Spanje en de Verenigde Staten. Deze landen zijn samen goed voor de helft van alle door hen gemaakte zakelijke vliegreizen.
Echter: niet de trein, maar de auto blijkt de voornaamste concurrent van het vliegtuig op afstanden tot 750 kilometer. Maatregelen die erop gericht zijn om mensen uit het vliegtuig te krijgen, leiden dan ook eerder tot meer autokilometers, dan tot meer treinkilometers. En of daarmee de CO2-uitstoot beperkt wordt is twijfelachtig.
“De ruimte die ontstaat op luchthavens die aanzitten tegen de capaciteitsgrenzen, wordt waarschijnlijk opgevuld door vluchten over langere afstanden. Het overgrote deel van de C02-uitstoot door de luchtvaart zit in de lange afstandsvluchten en niet op de korte afstanden”, stelt het KiM, dat een zelfstandig onderzoeksbureau binnen het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is.
Dat zakenreizigers eerder de auto dan de trein pakken ter vervanging van een korte vlucht, komt deels doordat het lastig is om de trein aantrekkelijker te maken. "Verbeteringen in het internationale treinproduct zijn lastig te realiseren door een gebrek aan middelen; deze vergen immers grote investeringen. Naast geld speelt het grote aantal betrokken partijen een belangrijke belemmerende rol. Nieuwe verbindingen of substantiële reistijdverbeteringen komen hierdoor moeizaam tot stand. Een sterke verbetering van het treinproduct is daarom op korte en middellange termijn niet te verwachten.”
1 op 20 vliegt zakelijk
Uit het onderzoek, waarbij onder meer Luchtvaartnieuws Magazine als bron diende, blijkt dat ongeveer vijf procent van de Nederlandse bevolking zakelijk vliegt. Deze groep is goed voor dertig procent van alle vliegreizen die Nederlanders maken. In 2019 verwerkten de Nederlandse luchthavens ruim 24 miljoen zakelijke passagiers. Nederlanders waren daarbij goed voor 7,7 miljoen passagiersbewegingen. Een klein deel van de Nederlandse zakelijke vliegreizen (tien procent) vertrok van een luchthaven net over de grens, vanuit België of Duitsland.
Het blijkt ook dat zakelijke vliegers lang niet altijd reizen in opdracht van de werkgever. Zij nemen ook zelf het initiatief, bijvoorbeeld om een beurs te bezoeken of om deel te nemen aan een congres. Bij hun keuzes spelen privé-overwegingen ook een rol, zoals de mogelijkheid om het zakelijk doel van de vliegreis te combineren met een korte vakantie of een bezoek aan vrienden.
De zakelijke luchtvaartreiziger is opvallend vaak een man, hoog opgeleid en hij (of zij) woont bovengemiddeld vaak in zeer hoogstedelijk gebied. De leeftijdsgroep dertigers is relatief goed vertegenwoordigd. Hoe hoger het inkomen, des te waarschijnlijker dat iemand zakelijke vliegreizen maakt.
Meer vliegen
Een andere constatering van het KiM is dat meer zakelijk vliegen aanzet tot meer vliegen. Daar gaan verschillende mechanismen achter schuil. Het zakelijke en privénetwerk worden dankzij de zakelijke reizen uitgebreid. Om deze netwerken te onderhouden wil men soms vliegen. Daarnaast maken meer zakelijke vliegreizen het luchtvaartaanbod aantrekkelijker door een hogere vluchtfrequentie en meer directe vluchten. Hierdoor vermindert de reisweerstand voor alle reizigers.
Zakelijk vliegen is ook een belangrijke inkomstenbron voor luchtvaartmaatschappijen. Zakelijke klanten betalen per kilometer 2,8 keer meer dan niet-zakelijke klanten. Door deze inkomsten kunnen de maatschappijen de kosten voor niet-zakelijke reizigers drukken. Verder sparen de zakelijke luchtvaartreizigers loyaliteitspunten die vaak ingezet worden voor niet-zakelijke vluchten. Bovendien moeten zij blijven vliegen om hun status binnen een loyaliteitsprogramma te behouden.
Invloed corona
Door de coronapandemie is het zakelijk vliegen zeer sterk afgenomen. Het KiM voorziet dat het in het zakelijk segment langer duurt voordat de passagiers terug zijn, dan in het niet-zakelijke segment. Tegen 2025 ligt het aantal zakelijke passagiers naar verwachting op het niveau van 2019, vijftien tot dertig procent onder het niveau van de pre-corona prognoses voor dat jaar. Dat hangt volgens het KiM samen met aangescherpt reisbeleid vanuit de werkgever, risicomijdend gedrag vanuit werkgevers, investeringen in online vergadermogelijkheden en een aanzienlijke positievere houding ten aanzien van online overleg.
