Stuk voor stuk beloften van Mark Rutte, de man die als VVD-leider veel meer beloofde wat hij niet is nagekomen. Het onderzoek, zoals tot nu toe bekend, stinkt. Ik schreef het al eerder. We hadden het dus kunnen weten.

Een luchtvaartexpert, zelf oud-gezagvoerder van de KLM, die zich van meet af aan in het MH17 drama verdiepte, wees nog eens fijntjes op de ware feiten, vlak voor een nieuwe Kamerdebat over het drama boven de steppen van Oekraïne.

De onnodige slachtoffers van MH17 kun je vergelijken met een kind, dat op zijn fietsje nietsvermoedend tussen twee strijdende partijen doorfietst en wordt geraakt door een kogel die niet voor dat kind bedoeld was.

De ouders van dat kind hadden beter moeten weten. Duidelijke taal, zo typeerde de luchtvaartexpert. Geen speld tussen te krijgen

De hoofdschuldige, nog afgezien van wie de raket afschoot, blijft de Oekraïense regering voor het aanbieden van onveilig luchtruim. Zo luidt een andere stelling van vrijwel alle luchtvaartdeskundigen.

Ook schuldig zijn snurkende veiligheids- en andere overheidsdiensten en - bewust of onbewust - luchtvaartmaatschappijen, waaronder ook de KLM. Niet minder medeschuldig is het Nederlands kabinet, zij het met name na de ramp.

Het lijkt het plot voor een film met een record aantal Oscars. Wie zou in godsnaam die gruwelijke fragmenten van zo'n scenario hebben kunnen bedenken. Het Nederlands kabinet! Te dol voor woorden. Maar toch om voor de geschiedschrijving alvast te noteren.

Het Nederlands kabinet blijkt een belangrijke memo over de ramp met vlucht MH17 tot een half jaar na het neerhalen van de MH17 niet te hebben gedeeld met de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV). Pas nadat media over het document publiceerden, kreeg de onderzoekers het belangrijke document. Hoezo strafbaar? Hoezo, de daders - dus ook de mededaders - zullen worden bestraft? Hoezo de onderste steen die boven zou komen?

Nee, dit is geen gerucht, dit is geen kwaadsprekerij. De harde feiten blijken uit antwoorden op Kamervragen van CDA en D66.

Het achterhouden van het memo is erg opmerkelijk, vinden beide partijen, omdat dus niet alleen de onderste steen maar ook alle documenten moeten boven komen. Bij de ramp kwamen 298 mensen om het leven, van wie er 193 de Nederlandse nationaliteit hadden.

In de bewuste memo valt te lezen dat een Nederlandse diplomaat in Kiev werd geïnformeerd over de (on)veiligheid van het Oekraïense luchtruim. Het kabinet weigerde dat document altijd al met het publiek te delen, maar het lekte toch uit. Moest de regering van Oekraïne als EU-partner worden beschermd?

Als D66-leider Alexander Pechtold één keer een waarheid als een koe debiteerde, is het wel de volgende kwalificatie: "Grootspraak na een dramatische vliegramp over 'de onderste steen boven', terwijl het eerste de beste memo over de gevaren boven Oekraïne in de bureaula van het ministerie blijft." Maar toch…. ze dronken een glas, deden enen plas en alles bleef zoals het was…. Het kabinet dreigt op heel andere zaken te struikelen. Geluk bij een ongeluk?

Ook andere stukken over de afhandeling van de crash zijn enkele dagen geleden, nu de kwalijke handel en wandel blijkt, plots als staatsgeheim bestempeld om niet aan de Tweede Kamer te hoeven worden gegeven.

Waarom de Oekraïne verantwoordelijk is, bleek trouwens al eerder uit de antwoorden op Kamervragen, 27/10 2014, antwoord 14. Elk land heeft de soevereiniteit over het luchtruim dat zich boven zijn territorium bevindt. Het betekent dat het desbetreffende land ook verantwoordelijk is voor de veiligheid van dat luchtruim en dit eventueel kan sluiten indien dit noodzakelijk wordt geacht.

Nadat de strijd vorige zomer verhevigde was er slechts één logische oplossing: Totale sluiting van het luchtruim wegens onveiligheid.

De machthebbers in Kiev deden dat niet en zijn hiermee crimineel nalatig geweest. Waar zijn al die advocaten, die zo graag de publiciteit zoeken, om dit nu ook eens klip en klaar uit of tegen te spreken.

Dan de rol van de luchtvaartmaatschappijen:

• Op 30 juni 2014, ruim voor de ramp op 17 juli, geeft NATO generaal Breedlove een briefing over de situatie in Oost Oekraïne en wordt melding gemaakt dat er zware luchtafweer wapens zijn waargenomen. •
• Op 14 juli, drie dagen voor de ramp, wordt een Oekraïense Antonov 26 neergehaald die boven 6000 meter vloog.

Volgens onderzoek van het Duitse weekblad Der Spiegel, waar 80 redacteuren de feiten checken, schitterden tussen 10 en 17 juli letterlijk en figuurlijk twee Europese luchtvaartmaatschappijen door afwezigheid: British Airways en Air France. De moedermaatschappij van KLM, waar toen Camiel Eurlings schitterend door aanwezigheid bij de persconferentie kort na het drama.

British Airways topman Willy Walsh verklaarde tegenover de NOS dat door zijn maatschappij vanaf begin maart al niet meer over Oost-Oekraïne werd gevlogen op basis van openbare informatie. Air France gaf geen commentaar.

De beweringen dat er geen verschil is in risicoanalyse tussen Air France en KLM, maar dat het verschil moet worden gezocht in de geografische ligging van Parijs, blijken incorrect op basis van geraadpleegde experts. De kortste route van Parijs naar o.a. Delhi, Kuala Lumpur en Singapore, leidt recht over het conflictgebied in Oost-Oekraïne.

Dus vandaar de prangende vraag: waarom vloog KLM nog wel over dat gevaarlijke gebied en koos moedermaatschappij Air France voor de veiligste route.

De Onderzoeksraad voor de Veiligheid doet momenteel onderzoek naar de keuze van de route. Hoe onafhankelijk is dat onderzoek nog met wat we nu is gebleken? Indien niet alle betrokkenen onder ede kunnen worden gehoord, zal de onderste steen nooit boven komen.

Vlucht MH17 zal dan uiteindelijke de geschiedenis ingaan als verlies door oorlogsrisico, mits onze volksvertegenwoordiging en dus ook de vertegenwoordigers van de slachtoffers, alsnog op tijd wakker worden geschud en ook de mededaders hier in eigen land worden gestraft. Wat dat betreft is onderzoek feitelijk niet meer nodig.

Arnold Burlage
[email protected]