Eind jaren tachtig had ik het voor het eerst. Het gebeurde tijdens mijn derde vlucht als kersverse gezagvoerder. Het feestgedruis rond mijn promotie galmde nog in mijn oren, toen ik aan de volgende grote uitdaging mocht beginnen. Met een Boeing 757 vol vakantiegangers naar Mombassa in Kenya. Aardige bijkomstigheid was, dat we daar als bemanning ook nog een weekje mochten blijven. Er zijn slechtere werkomstandigheden.
Zoals het hoort, luisterden we onderweg het weer uit. Je weet tenslotte nooit van te voren of je moet uitwijken, maar als het om wat voor reden dan ook plotseling noodzakelijk is, dan heb je in ieder geval een goed beeld van de actuele weerssituatie van de vliegvelden om je heen.
De temperatuur in Addis Abeba was twee graden. Twee graden? Hoe kan dat nou? Nog maar eens luisteren…inderdaad, op het ingesproken weerbericht was het duidelijk te horen. Temperature: two degrees! OK, het was december en het was nacht, maar zo koud in Afrika? Toen begon het te dagen. Addis ligt op een hoogte van ruim twee kilometer en gecombineerd met het seizoen en tijdstip van de dag zorgde het voor een nieuw lesje aardrijkskunde en meteorologie.
Mijn hersens waren hierdoor zo hard aan het werk gezet, dat ik me allerlei andere dingen begon af te vragen. Het was de tijd van de enorme hongersnood in Ethiopie. We hadden net Live Aid gehad en de beelden van de vluchtelingenkampen stonden nog op mijn netvlies. Miljoenen mensen die nauwelijks nog iets te eten hadden en hun leven doorbrachten in een tentje van de Verenigde Naties.
Wat een verschil met hetgeen zich op dat moment boven hun hoofd afspeelde. Tweehonderd vakantiegangers onderweg naar Mombassa voor een onbezorgde strandvakantie, die in de meeste gevallen onderbroken zou worden door een echte safari. In de resorts was het eten van topkwaliteit en nagenoeg onbeperkt. En ik werkte maar al te graag mee aan deze onzin.
In de loop van de tijd beleef je als vlieger dit soort momenten vaker. Jij bent degene die 100.000 liter brandstof bestelt voor een vlucht naar Amerika en jij bent ook degene die al die litertjes opmaakt. De ene keer voor vakantiegangers die niet eens weten waar ze naar toe gaan en de andere keer voor een lading hulpgoederen naar Armenie. Gisteren een decadent reisje van autojournalisten naar een presentatie en morgen een vliegtuig vol milieuactivisten naar de zuidpool.
Het is een groot dilemma. Voor de verlichting van je woonkamer is echt niet meer nodig dan een simpel peertje aan het plafond. Waarom willen we dan allemaal zeventien stopkontakten en twaalf verlichtingsarmaturen in onze huiskamer?
Sinds dat eerst weekje in Afrika ben ik in heel wat van dit soort dilemma’s verzeild geraakt. Langs de zijlijn is het makkelijk praten, maar echte oplossingen vragen heel wat meer.
Jan Cocheret
