Op mijn vorige column kreeg ik veel reacties. Sommige daarvan betroffen vragen over mijn stellingen. Een ervan wil ik graag hier behandelen. Iemand vroeg mij naar mijn argumenten voor mijn stelling dat KLM meer steun verdient van de zijde van de Nederlandse regering. Dat zou toch indruisen tegen de in Europa heersende trend naar het vrij maken van markten, waaronder luchtvaartmarkten.
In beginsel ben ik het daarmee niet oneens. Mijn pleidooi voor een terugkeer op het ingeslagen pad richt zich op het feit dat KLM niet kan steunen op een 'binnenlandse' markt. Een grote binnenlandse markt betekent bijna altijd een steun in de rug voor de strijd op internationale luchtvaartmarkten. Nu kan men stellen dat Europa inmiddels die 'binnenlandse' markt is geworden. Dat is echter niet vol te houden omdat KLM niet of nauwelijks kan bewegen met haar huboperaties. Die zijn vastgeklonken aan Schiphol vanwege de Luchtvaartverdragen die Nederland met niet-EU landen heeft gesloten. De luchthaven is dan gemakkelijk in de verleiding te geraken om van die machtspositie misbruik te maken. Ofschoon allerlei onderzoeken worden ondernomen waaruit steevast blijkt dat dit gevaar 'theoretisch' correct is maar praktisch niet voorkomt, is uit de stroefheid der overlegsfeer tussen KLM en de luchthaven af te leiden dat er wel degelijk gevaren dreigen.
Ook uit een andere politiek van de luchthaven blijkt dat men bijkans met de rug tegen elkaar staat. De door KLM betaalde luchthavengelden worden soms besteed aan het verwerven van belangen in luchthavens waar Europese concurrenten van KLM belangen hebben. Het zou van elegantie en 'concerted action' getuigen als de Luchthaven Schiphol zou investeren in luchthavens waarop KLM vliegt en die tot de cash-cows van KLM gerekend kunnen worden. Dan snijdt het mes aan twee kanten van een route.
De belangen van Schiphol, de Gemeente Amsterdam en KLM liggen in elkaars verlengde. Dat Schiphol van groot belang is voor de Gemeente Amsterdam heeft Lodewijk Asscher duidelijk laten blijken in de discussie over de privatisering van de Luchthaven Schiphol. Nu rest nog de erkenning van het 'verlengde' belang van de Rijksoverheid als hoedster van de belangen die opgesloten zitten in de Luchtvaartverdragen die Nederland heeft gesloten en de erkenning van het wederzijdse belang van KLM en Luchthaven Schiphol. De gegroeide afstand tussen partijen is niet goed voor KLM en derhalve niet voor Nederland.
Prof. Dr. Hugo B. Roos
Emeritus hoogleraar
[email protected]
