Half oktober kwam de Volkskrant met een gelekt concept van de Luchtvaartnota: een belangrijke stuk waarin de richting van het luchtvaartbeleid voor de komende 30 jaar is vastgelegd. Volgens het uitgelekte concept wil het kabinet een rem op vakantievluchten vanaf Schiphol. De (beperkte) groei van Schiphol mag niet opgaan aan extra vluchten naar zonbestemmingen aan de Spaanse of Turkse kust. Een dag later was minister van Nieuwenhuizen er als de kippen bij om dit allemaal te ontkennen.
Maar toch ben ik er niet gerust op. De minister heeft al eerder aangegeven de netwerkkwaliteit te willen verhogen door te sturen op bestemming. Liever een nieuwe ICA-bestemming dan een extra Barcelona of Praag. Een 'local rule' moet de minister helpen, maar helaas werkt de Europese regelgeving niet mee.
Ik denk dat de minister hiermee op een dood spoor zit. Versterken van de netwerkkwaliteit betekent feitelijk een voortzetting van het huidige hub-and-spoke beleid waarbij Schiphol als draaischijf optreedt. Maar hub-and-spoke is eindig; Schiphol zit tjokvol en kan amper nog groeien. Vakantievliegers en low-cost carriers laten zich niet zomaar wegsturen, en daarbij is de vraag: waarheen? Rotterdam en Eindhoven zitten ook aan hun grens en Lelystad (wanneer gaat die luchthaven trouwens open?) levert voorlopig geen of amper capaciteit. Daarbij is het natuurlijk van de gekke dat de vliegvakantie naar de Middellandse Zee van hardwerkende Nederlanders voor de minister geen enkele prioriteit heeft.
De minister moet echt wat nieuws verzinnen en de vraag is of dat erg is: Schiphol als draaischijf betekent dat een transferpassagier twee keer landt/vertrekt dus dubbel zo vervuilend is. Bij sommige vluchten is meer dan 90 procent transfer; die drinken misschien hier een kop koffie maar dragen verder niks bij aan de BV Nederland. Voor Nederlanders levert het veel directe vluchten op, maar we vliegen inmiddels al 325 rechtstreekse bestemmingen aan vanaf Schiphol; lijkt mij wel genoeg. Let wel: bestemming nummer 325 is deze zomer Guanacaste Libera. Weet u waar dat ligt?
De minister wil dat gekozen wordt voor bestemmingen die economisch het meest opleveren. Of Guanacaste Libera (een plaats met 60.000 inwoners ergens in Costa Rica) dat is, waag ik te betwijfelen. Wellicht een mooie toeristenbestemming, maar moet de gewone Nederlander die op vakantie wil naar de Spaanse zon hiervoor opzouten van Schiphol?
Een in het voorjaar gepubliceerd onderzoek van SEO geeft aan dat twee derde van de passagiers een leisure motief heeft, óók bij netwerkvluchten en óók bij transferpassagiers. Dat voorkeursbeleid van de minister geeft in de praktijk ruim baan aan overstappers uit Costa Rica, waarvoor de gewone Nederlander uit bijvoorbeeld Alkmaar niet vanaf Schiphol naar de Turkse kust kan, maar moet doorrijden naar de luchthaven Eindhoven. Zit Nederland hierop te wachten?
Oke, maar hoe dan wel? Misschien kan de minister het regeerakkoord er nog eens op nalezen. Daarin staat dat slim en duurzaam de kernbegrippen zijn van de nieuwe luchtvaartnota. Ik zou zeggen: wie met stille/zuinige vliegtuigen vliegt, krijgt voorrang. Geen enkele airline wordt zo gedwongen op te hoepelen en het is ook nog goed voor omwonenden en het milieu, toch?
Walter Schut
Adjunct-directeur ANVR
[email protected]
Deze column verscheen eerder in Luchtvaartnieuws Magazine. Word hier abonnee.
