SCHIPHOL - Het jaar 2017 was extreem veilig voor de burgerluchtvaart. Het aantal doden bij ongevallen op commerciële passagiersvluchten is wereldwijd op de vingers van drie handen te tellen. "Wiskundig is dit niet te verklaren", zegt veiligheidsexpert Adrian Young van luchtvaartadviesbureau To70.
Het grootste ongeval met een verkeersvliegtuig van 2017 vond plaats op 16 januari, toen een Boeing 747-400F van ACT Airlines neerstortte in een woonwijk in Bisjkek, Kirgizië. Daarbij kwamen 32 mensen om het leven. To70 kijkt bij zijn overzicht alleen naar passagiersvluchten.
Volgens Young waren er dit jaar slechts drie ongelukken met verkeersvliegtuigen voor minimaal negentien passagiers of een minimaal gewicht van 5.700 kilo. In beide gevallen ging het om turbopropvliegtuigen. Op 12 oktober kwamen bij een crash met een Embraer 120 in Angola zeven mensen om het leven. Op 15 november vonden zes mensen de dood bij een ongeluk met een Let L-410 in het verre oosten van Rusland. Op 14 december crashte een ATR42 van West Wind Aviation bij het opstijgen vanaf Fond-du-Lac in Canada. Alle passagiers overleefden het ongeluk aanvankelijk, maar op 27 december overleed een reiziger alsnog aan zijn verwondingen in het ziekenhuis.
Puur geluk
Young spreekt van "puur geluk" dat er dit jaar zo weinig slachtoffers waren te betreuren. "Natuurlijk is de technologie veel beter dan vroeger, maar we hadden op meer slachtoffers gerekend. Bij de niet-fatale ongelukken zijn een aantal voorbeelden te noemen waarbij sprake was van geluk dat de afloop niet dramatisch was. Zoals met de Airbus A380 van Air France die boven Groenland een deel van een motor verloor."
Hij vervolgt: "Je ziet bij grote rampen in het verleden dat maar een paar factoren ervoor kunnen zorgen dat kleine problemen grote gevolgen hebben. In dit geval zijn de gevolgen van potentieel grote problemen klein gebleven." Young weet waarover hij het heeft, want hij was in het verleden betrokken bij de onderzoeken naar grote vliegrampen.
Dalende trend
Er is al jaren sprake van een dalende trend van het aantal slachtoffers bij vliegtuigongelukken, vooral dankzij betere technologie en safety-systemen. Young waarschuwt voor teveel optimisme. "Dat er dit jaar slechts negen passagiers en vier bemanningsleden om het leven kwamen is puur toeval. Volgend jaar kan het aantal slachtoffers statistisch gezien alleen maar meer zijn. Het kan helaas niet zo zijn dat we deze neergaande lijn vasthouden."
Een risico voor de burgerluchtvaart zijn lithium-ion batterijen die aan boord vlam kunnen vatten, met name in het bagageruim. "De manier waarop die dingen branden is erg onveilig in een vliegtuig", zegt Young. "Nieuw is dat dit soort batterijen worden toegepast in gemotoriseerde koffers. Of koffers voorzien van een op een lithium-ion batterij werkend tracking device. Dat is een heel slecht plan."
Terrorisme
Ook terrorisme is en blijft een belangrijk risico volgens Young. "Dat risico is, net als overal in de samenleving, altijd aanwezig. Er is altijd de mogelijkheid dat iemand iets geks doet. Maar hoe moeilijker we het voor terroristen maken, des te eerder ze op zoek gaan naar een makkelijker doelwit. Maar luchtvaart blijft een interessant doelwit voor terroristen. Een bom op een busstation is om een of andere reden minder spannend dan een bom op een luchthaven."