De groei van het aantal vluchten op de luchthaven Schiphol is het afgelopen jaar, zo blijkt opnieuw, minimaal gebleken. Slechts tweeduizend vliegbewegingen meer zorgden daarentegen voor 800.000 extra passagiers. De cijfers doen eens te meer twijfelen aan het beleid om de luchthaven Lelystad klaar te stomen omdat Schiphol de limiet van 510.000 vluchten (nu 426.000) in 2020 zou hebben bereikt.
In ruim vijf jaar een groei van vluchten met bijna 20 procent lijkt een utopie, wishfull thinking van de pleitbezorgers voor een low budget luchthaven bij Lelystad, waarop in de luchtvaartwereld geen maatschappij lijkt te zitten wachten. Uit de cijfers van Air France-KLM bleek al eerder dat die grootgebruiker van Schiphol met een aandeel van 75 procent de komende vijf jaar rekent met een groei aan vluchten van 1 tot 1,5 procent.
De Schiphol-directie heeft inmiddels in overleg met de KLM eieren voor haar geld gekozen en de groeiprognose naar 485.000 bijgesteld. Maar insiders bezweren dat die nog aanzienlijk minder zal uitpakken. “Schiphol mag blij zijn als het uiteindelijk houdt wat het heeft...”, valt te horen.
Wat de belangstelling voor een overloop met vakantievluchten en dergelijke vanaf Lelystad betreft, spreken de uitkomsten van een lopende enquête op Luchtvaartnieuws.nl ook boekdelen. De enquête loopt al vele weken en geeft inmiddels aan dat 38,8 procent van zo’n drieduizend vrijwillige respondenten Lelystad totaal niet nodig vindt, 17,9 procent vindt de ontwikkeling van die luchthaven voorlopig niet nodig, 11,8 procent denkt daaraan pas op lange termijn en slechts 31,4 procent laat weten Lelystad hard nodig te vinden.
De voorstanders in politiek en luchtvaartsector beroepen zich permanent op een afspraak die nu eenmaal is gemaakt aan de zogenaamde Alderstafel. De vraag is of afspraken niet herzien moeten worden als de ontwikkelingen in de internationale luchtvaart daarom vragen: stillere en grotere vliegtuigen, explosieve groei van luchthavens als Istanbul, Dubai en Singapore.
Niet te vergeten ook de negatieve invloed op de groei van Schiphol door de opkomst van nieuwe luchtvaartmaatschappijen als Emirates, die niet op een ‘level playing field’ concurreren en als stofzuigers de passagiers in de regio rond Schiphol - ook vanaf luchthavens als Manchester, Lyon en Newcastle - wegzuigen. De tijd lijkt rijp om de Alderstafel op een andere koers en misschien wel door een andere naamgever te laten leiden.
Over het algemeen wordt positief over de prestaties van de voormalig PvdA-minister van Milieu, Hans Alders, gedacht. Maar de kritiek zwelt aan op zijn vasthoudendheid aan de ingeslagen koers. Is dat wellicht om zijn politieke achterban, die het toch al zo moeilijk heeft, te plezieren?
Het leek er aanvankelijk op dat de theoretische plannen voor Lelystad waren bedoeld als bliksemafleider om de groei van Schiphol ongestoord voortgang te laten vinden. Nu gaan de Lelystad-plannen een eigen leven leiden, terwijl luchtvaartmaatschappijen tegen een verhuizing hun hakken in het zand gaan zetten.
Uit de dinsdag gepubliceerde CBS-cijfers blijkt dat bijna alle Nederlandse vliegvelden in het afgelopen jaar meer vluchten te verwerken hebben gehad dan in het jaar daarvoor. Alleen bij Groningen Airport Eelde nam het aantal af. In 2013 vertrokken en landden daar 1635 vliegtuigen. Het jaar daarvoor waren dat er nog vierhonderd meer. De belangrijkste oorzaak voor de daling is het schrappen van de verbindingen met Milaan-Bergamo en Marseille.
De vraag blijft waarom de bestaande regionale luchthavens - het kwijnende Maastricht Aachen Airport, Eindhoven Airport, Rotterdam The Hague Airport, maar ook Groningen Airport Eelde en desnoods ook Twente Airport - niet veel meer in de luchthavendiscussie worden betrokken. Als luchtvaartmaatschappijen zich dan zo gemakkelijk laten verplaatsen - wat valt te betwijfelen - dan is spreiding van (verkeers)drukte en geluid toch op die manier het best te bereiken. Ontwikkelen of sluiten, vinden deskundigen, want dit is kapitaalvernietiging.
Waaraan het ontbreekt is een echt consistent nationaal luchthavenbeleid: door de jaren heen duidelijke lijnen met mogelijkheden om in te spelen op nieuwe ontwikkelingen. De laatste staatssecretarissen houden zich in het kabinet bovendien bezig met allerhande luchtvaartvreemde taken. De huidige PvdA-staatssecretaris Wilma Mansveld, ook niet uitblinkend met gespecialiseerde kennis en visie, waarschuwde nota bene onlangs op grond van één van haar andere taken voor overmatig vleesgebruik.
Het is slechts illustratief, dat de luchtvaartkennis in de politiek - ook in de Tweede Kamer - vrijwel volledig ontbreekt. Om daar als sector, één van de belangrijkste motoren van de nationale economie, dan maar domweg achter aan te hobbelen, is onverantwoord en kan alleen maar leiden tot desastreuze gevolgen.
Arnold Burlage
[email protected]
