Turbulentie en aerosolen: je ziet ze allebei niet, maar zijn er wel. Beiden gaan over onvoorspelbare luchtbewegingen met mogelijk effect op de gezondheid. Die overeenkomsten zijn op vele gebieden frappant. De coronarisico’s zijn te vinden op geografische kaarten met gebiedskleuren van geel via oranje naar rood, naarmate het risico groter wordt. Dat betekent niet dat u het virus zeker oploopt in een rood gebied, noch dat u het gegarandeerd ontloopt in een geel gebied.

Turbulentierisico’s tijdens het vliegen worden weergegeven op soortgelijke kaartjes, zij het niet met kleuren, maar symbolen. Er zijn gebieden waar de kans erop licht, middel of zwaar is, maar zelfs bij de zwaarste voorspellingen is er geen garantie dat ‘ie er daadwerkelijk is, net zo min als andersom (zoals bij corona dus). Er is geen vlieger die met zekerheid kan zeggen waar en hoe hard de turbulentie zal toeslaan. Niet te doen voor deze luchtvaart RIVM’er.

Er is ook geen zekerheid dat de stoelriem u als reiziger honderd procent veilig houdt (net zo min als het mondkapje of de anderhalve meter bij corona). U zou bijvoorbeeld in zware turbulentie dodelijk getroffen kunnen worden door de rondvliegende laptop van uw buurman terwijl u veilig vastgesnoerd in uw stoel dacht te zitten.
Het bordje ‘fasten seatbelts’ wordt meestal pas aangezet als er wat heviger turbulentie begint op te steken. Wanneer ‘m uit te zetten is voor de vlieger een soort gecalculeerde gok. Al wordt het rustig, dan nog kan de atmosfeer zich zo maar bedenken, alsof de duvel ermee speelt vaak precies op het moment dat de fasten seatbelt schakelaar wordt uitgezet door de piloot.

Maar te lang aanlaten in rustige lucht, al is het risico op vervolgturbulentie hoog, gaat ook niet werken. Onbewust van het gevaar zullen veel passagiers, door de (hoogstwaarschijnlijk tijdelijk) weergekeerde rust, zelf concluderen dat ze kunnen lopen of worden op z’n minst ongeduldig. Hoe overeenkomstig met het anderhalvemetergedrag en het mondkapje als het virus minder wordt!

Vertaald naar de milieuproblematiek kan dit urgentie-eigenaardigheidje nog wel eens de mens z’n letterlijke ondergang worden. Want - alle voortekenen ten spijt - bij de voorlopige onzichtbaarheid van de stijgende zeespiegel kan het daar wel eens betekenen dat we, vóór het water ons aan de lippen staat, het al ruimschoots te lang hebben laten zitten. Dat ligt dan dus niet aan de stoelriemen. Noch het mondkapje trouwens.

Paul Melkert
[email protected]

Deze column verscheen eerder in de augustus-editie van Luchtvaartnieuws Magazine. Bestel een los exemplaar of neem een voordelig abonnement.